Wat betekent de triomf van de PVV voor je portemonnee?

Dit is de situatie

Wat is de PVV van plan?

De afgelopen jaren stond de PVV altijd al tussen de grootste partijen in de Tweede Kamer, maar nog nooit eerder waren ze de allergrootste. Daar komt nu verandering in: de partij van Geert Wilders steekt er na de verkiezingen van november 2023 met kop en schouders bovenuit. Een aardverschuiving, zo koppen verschillende media.

Asiel, gezondheidszorg en bestaanszekerheid zijn de topprioriteiten van de PVV, zo herhaalde Wilders meerdere malen in de afgelopen campagne. In het programma valt te lezen dat de partij vindt dat "de meerderheid van politiek Den Haag de Nederlanders keihard in de steek gelaten en jarenlang voor de gek gehouden heeft met valse koopkrachtbeloftes".

Daar wil de partij dus verandering in brengen. Bekend is onder meer dat de partij de AOW-leeftijd naar 65 wil verlagen, het eigen risico wil afschaffen en heel veel geld wil investeren in de zorg. Ook moet er geld vrijgemaakt worden voor 10.000 extra politieagenten op straat. 

Dit is de discussie

Wie profiteren er het meest van de winst van de PVV?

Wat er van deze plannen gaat lukken, moet de komende tijd blijken. Eerst moet duidelijk worden wie er met de PVV in een kabinet komt te zitten. Dat heeft uiteraard ook invloed op het uiteindelijke beleid. Maar wat kán de verkiezingsuitslag betekenen voor de Nederlandse economie? En welke groep Nederlanders profiteert het meest van de PVV-winst? 

Over het antwoord op die laatste vraag is geen twijfel mogelijk, zegt Rabobank-econoom Nic Vrieselaar in Geld of je Leven (EO).

"Ik denk dat de winnaars heel duidelijk zijn. Dat zijn de oudere Nederlanders. De PVV staat bijvoorbeeld voor het verhogen van de pensioenen en het verlagen van het eigen risico. (...) De PVV is van plan tientallen miljarden euro's extra uit te geven, vooral voor ouderen. Dat moet toch linksom of rechtsom betaald worden, en dat zal waarschijnlijk op de schouders komen te vallen van (jonge) werkende Nederlanders en toekomstige generaties."

5

0

1

1

2

7

Dat veel kiezers vanuit economisch oogpunt voor de PVV gekozen hebben, kan hij wel verklaren.

"Je ziet dat dingen die wij in Nederland heel lang als vanzelfsprekend beschouwden, zoals een vaste baan en een koophuis, steeds minder vanzelfsprekend zijn geworden in de laatste 20 jaar. Een dak boven je hoofd, of je dat wel of niet hebt, of het betaalbaar is, of je zeker bent van je baan, of je een beetje een boterham kunt verdienen met je werk. Dat zijn dingen waar je elke dag stress van hebt en elke dag mee te maken hebt. Dus ik kan me voorstellen dat dit heel erg belangrijk is geweest deze verkiezingen."

11

0

4

0

3

1

Econoom Paul Schenderling bevestigt dit. PVV wil dat de overheid meer uitgeeft aan zorg, maar wil ook dat de huur- en zorgtoeslag verhoogd worden. Uitgavenverzwaring en lastenverlichting dus. Hierdoor gaat het overheidstekort volgens Schenderling flink oplopen.

"Een conservatieve schatting is dat het overheidstekort zou stijgen naar 5% van het bbp [bruto binnenlands product], maar dat is echt het minimum, want als je alle plannen helemaal zou doorrekenen kom je op nog een veel grotere overheidsschuld. Dat brengt inderdaad de rekening bij toekomstige generaties."

3

0

2

0

2

0

Ook Schenderling snapt de zorgen van de PVV-stemmers.

"De armste 25% van de Nederlandse inkomens zijn er sinds 1980 in totaal, dus cumulatief, 9% in koopkracht op vooruitgegaan. Dat is nog geen kwart procent per jaar. Een gemiddeld Nederlands huishouden is er ongeveer 30% in koopkracht op vooruit gegaan, en bij de rijkste 1% gaat het om 50%. Met andere woorden: de economische groei heeft in Nederland voor met name het kwart van de mensen met de laagste inkomens echt heel weinig opgeleverd. En ik denk dat het ook heel duidelijk wordt in het stemgedrag van mensen, dat ze niet langer pikken dat ze maar zo'n klein stukje van de algemene welvaart terugzien."

6

0

0

0

0

0

Schenderling wil daarbij wel benadrukken dat economische zorgen nooit een rechtvaardiging van xenofobie (ofwel vreemdelingenangst) zijn.

Voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, Ingrid Thijssen, wil geen uitspraak doen over individuele partijen of partijleiders. Wel benadrukt ze dat het voor ondernemers ontzettend belangrijk is dat er een stabiel meerderheidskabinet wordt gevormd. Ondernemers hebben meer dan ooit behoefte aan stabiliteit en duidelijkheid. Verder mistte ze in de algehele campagne de aandacht voor de internationale relaties die Nederland in het bedrijfsleven heeft, terwijl dat belang volgens haar enorm is.

"Als het gaat om internationaal en om Brussel is dat ongelofelijk belangrijk voor Nederland. We verdienen natuurlijk meer dan een derde van onze welvaart door het zakendoen met het buitenland. Een op de drie banen in Nederland is ervan afhankelijk. Nederland is absoluut niet in staat om in zijn eentje voor zijn veiligheid te zorgen. Voor ondernemers is het ongelofelijk belangrijk dat een volgend kabinet daar wel degelijk oog voor heeft."

5

0

1

2

0

0

Hoe gaat de PVV het allemaal betalen?

De vraag met dit soort plannen is natuurlijk altijd hoe haalbaar ze zijn. Geld moet ergens vandaan komen. Waar? Dat is lastig om te bepalen, zegt Vrieselaar, maar hij noemt drie opties:

"Als je zegt: iedereen krijgt er geld bij, zou je kunnen zeggen dat de belasting voor bedrijven omhooggaat. Dat is natuurlijk wel een gevoelig punt in de formatie. Partijen als VVD en NSC en vermoedelijk ook BBB zullen daar minder naar happen. De tweede optie is dat je de staatsschuld in laat lopen. Maar goed, dat kan een hoge inflatie tot gevolg geven. (...) En natuurlijk hogere schulden voor toekomstige generaties. En een derde optie is dat de PVV het wensenlijstje inkort of in elk geval wat afzwakt. Maar dat gaat misschien tegen het zere been van de kiezer."

1

0

0

1

0

0

Maar er is ook een vierde optie, zegt Schenderling:

"Je leest in het programma op plekken forse bezuinigingen terug. Dat gaat inderdaad over bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking, op Brussel, maar zeker niet te vergeten op stikstof en klimaat. En eigenlijk is dat natuurlijk ook indirect een rekening doorschuiven naar toekomstige generaties. Want als we nu niet de klimaatproblematiek oplossen, is het vele malen duurder om in de toekomst de schade daarvan te betalen."

4

0

1

0

1

0

En of de bezuinigen van PVV voldoende dekkend zijn voor de plannen is niet zo zeker, geeft Vrieselaar aan. Zo noemt hij als voorbeeld dat er in het partijprogramma van de PVV staat dat alle financiering naar de NPO stopgezet moet worden. Als dat morgen gebeurt, levert dit volgens de econoom nog steeds niet genoeg geld op om bijvoorbeeld de AOW-leeftijd te verlagen. Dan kom je volgens Vrieselaar nog altijd zo'n 30 miljard tekort.

PVV wil mogelijk bezuinigen door minder (of niets) aan klimaatmaatregelen uit te geven. Maar werkgeversorganisatie-voorzitter Thijssen benadrukt dat het eigenlijk veel belangrijker is voor ondernemers dat bestaande fondsen en het huidige beleid rond klimaat blijven staan.

"Dat past bij de wens van werkgevers en ondernemers voor stabiliteit. Bijvoorbeeld op basis van de klimaataanpak hebben heel veel ondernemers al investeringen gedaan. Als je dat nu ineens weer terug gaat draaien, dan geeft dat een enorme onzekerheid. Het allerbelangrijkste wat het kabinet moet doen is gewoon dóén. Bijvoorbeeld het elektriciteitsnet uitbreiden, dat moet. Of je nu voor of tegen het klimaat bent, dat maakt niet uit. Het moet gewoon uitgebreid worden. Daar moet de schop in de grond."

3

0

0

0

0

0

Dit is de uitzending

Je kunt de volledige uitzending van Geld of je Leven (EO) over de gevolgen van de winst van de PVV voor de Nederlandse economie hier terugluisteren: